|
|
ผึ้ง, แตน, ต่อ ต่างกันอย่างไร? เทคนิคปฐมพยาบาลบาดแผลจากแมลงมีพิษ
การถูกแมลงมีพิษอย่างผึ้ง, แตน, หรือต่อ ต่อยนั้นเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้ทั่วไปในชีวิตประจำวัน ซึ่งอาการหลัก ๆ คือ ปวด, บวม, แดง, ร้อน, และคันเฉพาะที่ อย่างไรก็ตาม แมลงแต่ละชนิดมีลักษณะการต่อยและศักยภาพของพิษที่แตกต่างกันไป
การรู้ความแตกต่างของบาดแผลและพิษจากแมลงทั้งสามชนิดนี้ จะช่วยให้คุณสามารถปฐมพยาบาลได้อย่างถูกต้องและประเมินความรุนแรงของอาการได้อย่างทันท่วงที เพราะการตอบสนองที่รวดเร็วคือสิ่งสำคัญที่สุดในการรับมือกับการถูก แมลงมีพิษ ต่อย
1. ผึ้ง (Bee)
ผึ้งเป็นแมลงที่พบได้บ่อยที่สุด โดยเฉพาะผึ้งงาน (Honey Bee) ซึ่งมีพฤติกรรมการต่อยที่ชัดเจนและเป็นอันตรายเฉพาะตัว มักพบอาการปวดแสบปวดร้อนทันที และบวมแดงอย่างรวดเร็วรอบจุดที่โดนต่อยหลังถูก ผึ้งต่อย
ลักษณะบาดแผลและการปฐมพยาบาลผึ้งต่อย
- มีเหล็กในคาอยู่: ผึ้งงานส่วนใหญ่จะทิ้งเหล็กในและถุงพิษไว้ที่ผิวหนัง ทำให้เห็นจุดดำเล็ก ๆ ตรงกลางแผล
- การปฐมพยาบาลเบื้องต้น: สิ่งสำคัญที่สุดคือต้องเอาเหล็กในออกทันที โดยใช้ขอบบัตรเครดิต หรือสันมีดเขี่ยเหล็กในออกไปในแนวขวาง ห้าม ใช้แหนบหรือนิ้วบีบดึง เพราะอาจทำให้ถุงพิษแตกและปล่อยพิษเข้าสู่ร่างกายมากขึ้น
2. แตน (Wasp)
แตน รวมถึงแตนต่อหัวเสือ มีพิษที่รุนแรงกว่าผึ้ง และที่สำคัญคือมันสามารถโจมตีได้หลายครั้ง เพราะแตนส่วนใหญ่สามารถดึงเหล็กในกลับได้ ลักษณะแผลจึงมีรอยเป็นจุดแดงเด่นชัด แต่จะไม่มีเหล็กในคาอยู่
ลักษณะบาดแผลและการปฐมพยาบาลแตนต่อย
- อาการรุนแรงกว่า: อาการปวดและบวมมักจะรุนแรงกว่าการโดนผึ้งต่อย และอาการบวมอาจขยายวงกว้างได้มากกว่า
- การปฐมพยาบาลเบื้องต้น: สิ่งแรกที่ต้องทำคือ ออกจากบริเวณนั้นให้เร็วที่สุด ทำความสะอาดแผลด้วยน้ำและสบู่ และประคบเย็นเพื่อลดอาการปวดและบวม
3. ต่อ (Hornet)
ต่อ โดยเฉพาะ ต่อหัวเสือ (Vespa affinis) ถือเป็น แมลงมีพิษ ที่รุนแรงที่สุดในสามชนิดนี้ และมักทำรังขนาดใหญ่ ต่อสามารถต่อยซ้ำได้หลายครั้งเหมือนแตน แต่อาการปวดจะรุนแรงที่สุด
ความเสี่ยงและการปฐมพยาบาลต่อต่อย
- ความเสี่ยงสูง: พิษของต่อมีความรุนแรงและมีโอกาสสูงที่จะทำให้เกิดอาการแพ้รุนแรง หรือส่งผลต่อระบบอวัยวะภายในได้หากถูกต่อยหลายจุด
- การปฐมพยาบาลเบื้องต้น: ออกจากพื้นที่อันตรายทันที ทำความสะอาดแผล ประคบเย็น และสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด หากถูกต่อยหลายตัว หรือบริเวณใบหน้า/ลำคอ ต้องรีบไปโรงพยาบาลทันที
สัญญาณอันตราย เมื่อไหร่ที่ต้องรีบไปโรงพยาบาล
ไม่ว่าคุณจะโดนแมลงชนิดใดต่อย สิ่งที่ต้องเฝ้าระวังคือ อาการแพ้รุนแรง (Anaphylaxis) ซึ่งมักเกิดขึ้นภายใน 15-30 นาทีหลังถูกต่อย หากมีอาการดังต่อไปนี้แม้เพียงข้อเดียว ต้องรีบนำส่งโรงพยาบาลโดยด่วนที่สุด เพื่อความปลอดภัย
- ทางระบบหายใจ: หายใจลำบาก, แน่นหน้าอก, หายใจมีเสียงหวีด หรือรู้สึกเหมือนคอหอยบวม
- อาการบวมทั่วตัว: บวมที่ริมฝีปาก, ลิ้น, ใบหน้า, หรือบริเวณห่างไกลจากจุดที่ถูกต่อย
- อาการทางระบบอื่น: คลื่นไส้, อาเจียน, ท้องเสีย, ความดันโลหิตต่ำ หรือมีอาการเวียนศีรษะและเป็นลม
ความแตกต่างและการรับมือเมื่อถูกแมลงมีพิษต่อย
การปฐมพยาบาลเบื้องต้นที่ถูกต้องและการเฝ้าระวังสัญญาณอันตรายอย่างใกล้ชิด คือสิ่งที่สำคัญที่สุดในการรับมือกับการถูก แมลงมีพิษ เหล่านี้ต่อย โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีที่ถูกผึ้งต่อย ควรเน้นการเอาเหล็กในออกให้เร็วที่สุด ส่วนการถูกแตนและต่อต่อย ต้องรีบออกจากพื้นที่และเฝ้าระวังอาการแพ้รุนแรงอย่างใกล้ชิด |
|